Tại các quốc gia phát triển, việc để trẻ em ngồi trong ô tô mà không có thiết bị an toàn chuyên dụng được xem là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Đây không phải là sự khắt khe vô cớ, mà là kết quả của hàng thập kỷ nghiên cứu về an toàn giao thông: cơ thể trẻ nhỏ cần một cơ chế bảo vệ riêng biệt mà dây đai an toàn của người lớn không thể đáp ứng. Tại Việt Nam, vấn đề này cũng đã chính thức được đưa vào Luật và sẽ sớm trở thành quy định bắt buộc. Vậy tại sao chiếc ghế này lại quan trọng đến thế và cha mẹ Việt cần chuẩn bị gì cho lộ trình sắp tới? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết.
Thế giới đã “luật hóa” ghế trẻ em như thế nào?
Ở các nước phương Tây, ghế ô tô trẻ em quan trọng ngang hàng với việc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy ở Việt Nam. Nó không phải là một lựa chọn, mà là điều kiện bắt buộc.
Tại Hoa Kỳ: Quy định thay đổi tùy theo từng tiểu bang, nhưng 100% các bang đều bắt buộc sử dụng ghế an toàn. Đặc biệt, tại nhiều bệnh viện ở Mỹ, bạn sẽ không được phép đón em bé sơ sinh về nhà nếu y tá kiểm tra xe của bạn chưa lắp ghế “Infant Car Seat” đúng chuẩn.
Tại Châu Âu (EU): Đây là nơi có tiêu chuẩn an toàn khắt khe nhất với hai bộ quy chuẩn song song là ECE R44/04 và mới nhất là i-Size (R129). Luật Châu Âu yêu cầu trẻ em phải ngồi ghế chuyên dụng cho đến khi cao 135cm (hoặc 150cm tùy nước). Đặc biệt, họ bắt buộc trẻ sơ sinh phải ngồi ngược chiều di chuyển (rear-facing) ít nhất đến 15 tháng tuổi để bảo vệ cổ.
Tại Úc: Quốc gia này có bộ tiêu chuẩn riêng (AS/NZS 1754) được đánh giá là nghiêm ngặt nhất thế giới. Hầu hết các loại ghế mua từ nước ngoài mang về đều bị coi là không hợp pháp tại Úc nếu không có tem chứng nhận nội địa.
Việc bảo vệ trẻ em trên ô tô bằng thiết bị chuyên dụng là chuẩn mực của văn minh giao thông
Góc nhìn Khoa học: Vì sao bế con trong lòng khi đi xe lại nguy hiểm?
Nhiều cha mẹ Việt vẫn giữ thói quen bế con trong lòng khi đi ô tô vì nghĩ rằng đó là nơi êm ái và an toàn nhất. Tuy nhiên, Vật lý học chứng minh điều ngược lại.
Mẹ không thể giữ chặt con khi phanh gấp
Khi xe di chuyển với tốc độ 60km/h và phanh gấp hoặc va chạm bất ngờ, mọi vật thể trong xe sẽ tiếp tục lao về phía trước với cùng vận tốc đó theo quán tính.
Một em bé nặng 10kg lúc này sẽ tạo ra một lực va đập tương đương 300kg – 500kg.
Không một vòng tay nào có thể giữ chặt được đứa trẻ trước lực quán tính đó. Trẻ sẽ bị tuột khỏi tay, lao vào kính chắn gió, bảng táp-lô hoặc đè ép giữa cơ thể người lớn và ghế trước.
Dây an toàn của xe có thể gây thương tích cho trẻ
Dây an toàn 3 điểm zin của xe ô tô được thiết kế dựa trên khung xương của người lớn (cao trên 1m45).
Với trẻ em thấp bé, dây đai vai sẽ vắt vào cổ thay vì vắt qua vai.
Dây đai hông sẽ thắt vào bụng (phần mềm) thay vì xương chậu. Khi tai nạn xảy ra, chính dây an toàn của xe có thể gây tổn thương nội tạng hoặc chèn ép đường thở của trẻ.
Đó là lý do trẻ cần Ghế nâng (Booster Seat) hoặc ghế chuyên dụng để điều chỉnh vị trí dây đai cho phù hợp.Ghế ô tô chuyên dụng đảm bảo an toàn và sự thoải mái cho bé
Quy định mới nhất tại Việt Nam: Bắt buộc từ 7/2026
Trước đây, Việt Nam chưa có chế tài xử phạt cụ thể, dẫn đến tâm lý chủ quan. Tuy nhiên, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ vào tháng 6/2024 với những quy định mang tính lịch sử.
Theo Khoản 3 Điều 10 của Luật này:
Trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 mét không được ngồi cùng hàng ghế với người lái xe (ghế phụ phía trước), trừ khi xe chỉ có một hàng ghế.
Trẻ em trong độ tuổi và chiều cao này phải được sử dụng thiết bị an toàn phù hợp (ghế trẻ em).
Lộ trình thực hiện: Quy định này dự kiến sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2026. Điều này có nghĩa là các bậc phụ huynh có khoảng thời gian đệm để tìm hiểu, lựa chọn và trang bị ghế ngồi ô tô phù hợp cho con em mình trước khi luật được áp dụng nghiêm ngặt.
Hướng dẫn chọn ghế ô tô phù hợp cho bé
Thị trường hiện nay có rất nhiều loại ghế, cha mẹ cần chọn dựa trên chiều cao và cân nặng của trẻ, không chỉ dựa vào độ tuổi.
Nhóm 0/0+ (Sơ sinh – 13kg/15 tháng):
Loại ghế: Ghế nôi xách tay hoặc ghế xoay 360 độ.
Lưu ý: BẮT BUỘC lắp ngược chiều di chuyển (Rear-facing). Ở độ tuổi này, đầu bé chiếm tỷ trọng lớn nhưng cổ rất yếu. Lắp ngược chiều giúp lưng ghế đỡ toàn bộ lực tác động, giảm 80% nguy cơ chấn thương cổ.
Nhóm 1 (9kg – 18kg / khoảng 1-4 tuổi):
Loại ghế: Ghế có dây đai an toàn 5 điểm tích hợp.
Lưu ý: Có thể quay xuôi chiều, nhưng các chuyên gia khuyên nên giữ tư thế ngược chiều càng lâu càng tốt (đến 4 tuổi nếu ghế cho phép).
Nhóm 2/3 (15kg – 36kg / khoảng 4-12 tuổi):
Loại ghế: Ghế nâng (High-back Booster) hoặc đệm nâng (Backless Booster).
Lưu ý: Ghế này có nhiệm vụ nâng độ cao của bé lên để dây an toàn của xe ô tô vắt đúng qua xương vai và xương chậu
Hướng dẫn chọn ghế ô tô phù hợp cho bé
Thay đổi một thói quen chưa bao giờ là điều dễ dàng, nhất là với trẻ nhỏ. Nếu đợi đến năm 2026 mới bắt đầu ép trẻ ngồi vào khuôn khổ, bạn sẽ gặp rất nhiều sự phản kháng. Vì vậy, lộ trình tốt nhất chính là bắt đầu ngay từ hôm nay. Việc trang bị ghế ô tô sớm không chỉ giúp bé hình thành thói quen tự lập, ngồi ngoan khi di chuyển mà còn giúp người lái xe tập trung tối đa, đảm bảo an toàn cho cả gia đình trên mọi nẻo đường.
